TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN NUÔI CHIM YẾN

MÔ HÌNH NHÀ NUÔI CHIM YẾN

                                             NGHỀ NUÔI CHIM YẾN 

      Tốc độ xây dựng nhà nuôi chim yến ở Việt Nam bùng phát nhanh, từ khoảng 30 nhà yến có trước năm 2006 đến cuối năm 2011 có hơn 2.500 nhà. Sự bùng phát này chắc chắn sẽ không có điểm dừng, điểm bão hòa vì trước lợi nhuận quá cao của nghề nuôi chim yến lấy tổ, đến năm 2025 con số nhà yến có thể không thấp hơn 25.000 nhà.

CHIM YẾN PHÂN BỐ Ở CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á

      Thành phố Hồ Chí Minh đã có hơn 500 nhà. Tiền Giang khoảng 250 nhà. Bạc Liêu, Cà Mau Và Rạch Giá gần 500 nhà. Đồng nai, Bà Rịa-Vũng Tàu, Bình Phước, Bình Dương Và Tây Ninh xấp xỉ 300 nhà. Các tỉnh miền Trung ven biển Đông gần 900 nhà, riêng Đà Nẵng đã có hơn 400 nhà.

      Với đặc tính của loài chim yến cho tổ trắng C.fuciphaga, nơi nào có tiếng chim của đồng loại thì gần như sẽ có chúng về và ở đó môi trường phù hợp thì chim ở lâu dài và làm tổ sinh sản duy trì nòi giống. Kết quả có hơn 45% nhà yến thành công thu 30-40kg tổ yến/năm, cá biệt có nhà hơn 250 kg/năm, khoảng 25% nhà yến có tổ nhưng ít 15 kg/năm và gần 30% là các nhà yến kém hiệu quả cả năm chỉ có vài kg tổ, có nhà chim yến về nhưng bỏ đi không làm tổ.

      Bên cạnh nhiều nhà yến chấp nhận thua cuộc “ Lộc trời dễ cho mà khó lấy” tháo dỡ cải cải tạo lại để làm nhà ở, hoạt động xây nhà yến mới lúc nào cũng sôi động, mỗi ngày có vài chục nhà yến đang xây, lạc quan “xây nhà đẻ ra tiền” lộc trời cho mỗi năm mỗi nhiều.

     Đi sau Indonesia hơn 40 năm nhưng không rút ra được bài học từ nước này là tỷ lệ nhà yến thất bại gần 50% do lượng nhà yến bùng phát quá nhanh hơn số chim tăng đàn mỗi năm, ở Việt Nam chỉ vài năm mà tỷ lệ nhà yến kém hiệu quả gần 35%.

     Nghề yến Việt Nam nên tìm hiểu cách tổ chức ở Philippines có nghề nuôi chim yến phát triển bền vững với gần 200.000 nhà yến.

     Con số 3.000 nhà yến, có gần 30% kém hiệu quả gây thiệt hại gần 600-700 tỷ đồng cho nhà đâu tư chỉ mới xây dựng trong năm 2009-2011, thật là lớn.

      Quy lỗi thất bại do số chim yến tăng đàn không đáp ứng kịp tốc độ nhà yến xây mới, nhưng đi sâu vào là có rất nhiều lý do để đi đến thất bai: thiết kế sai, vật tư thiết bị kém chất lương, vận hành sai, tính kỹ thuật không còn đang bị thương mại hóa cung cấp vật tư-lắp đặt.

     Ỏ Đồng Xoài Bình Phước, huyện Đất Đỏ Bà Rịa-Vũng Tàu và thị xã Bạc Liêu có nhiều nhà yến bị mạc gỗ, bị nấm mốc phá hoại, ở thị xã Bà Rịa, Cửa Cạn Phú Quốc có nhà yến chim bay về nhưng không vô nhà…đã minh chứng điều này.

     Biện pháp nào để phòng tránh thất bại, tiếp theo tập sách “Chim yến – Đầu tư & Kỹ thuật xây dựng nhà khai thác tổ yến”, chúng tôi xin trình bày tiếp tập sách “ Chim yến – Biện pháp kỹ thuật giúp nhà nuôi chim yến thành công”.

     Các ý kiến trong tập sách là tổng hợp của các công trình nghiêng cứu của các nhà khoa họ trong nước và ngoài nước, các chủ nhà yến, các chuyên viên và các kỹ thuật viên nhiều kinh nghiệm trong kỹ thuật nuôi chim yến trong nhà.

   Xin chân thành cảm ơn …

                                                 Phần Một

         ĐẶC ĐIỂM CỦA CHIM YẾN LÀM TỔ

        Đây là loại chim yến tổ trắng C.fuciphaga, sống hoang dã trong các hang động thiên nhiên ở các hải đảo, chỉ có ở vùng Đông Nam Á.

      

       Chim làm tổ hoàn toàn bằng nước bọt nên chất lượng và giá trị thương mại của tổ yến cao hơn 60-200% so với tổ của các loài chim yến tổ đen C.maxima ở Malaysia, Indonesia, Thái Lan cho tổ yến có khoảng 90% là nước bọt và 10% là long cơ thể và tổ của chim yến Ấn Độ C.unicolor ở Ấn Độ và Srilanca cho tổ làm bằng nước bọt gắn với khoảng 40-50% các sợi cỏ, rêu và lông.

 1.Đặc ĐIỂM SINH THÁI

         Chim yến có thân dài 12-14cm, nặng 13-17 gr nhỏ hơn các loài yến khác, lông màu đen bóng đến nâu đen hay đen ánh thép và đôi khi có lông màu nâu sáng.

           

 

CHIM YẾN

CHIM YẾN TỔ TRẮNG

PHÂN BIỆT CHIM YẾN VÀ CHIM ÉN

TỔ YẾN THÔ

        Ở quần thể việt nam, chim có lông ngực xám, lông lưng có mảng sáng hơn, lưng không có khoảng trắng, đuôi bầu, sải cánh dài 12-15 cm, khi bay cánh đập toàn bộ. Cánh nhọn dài, đuôi ngắn gần như không chẻ. Xương cánh tay ngắn, chân ngắn có 4 ngón (3 trước, 1 sau) nên không đi được trên mặt đất chỉ bay lượn cả ngày trong không trung. Mỏ ngắn chỉ dùng cho việc bắt mồi côn trùng trong không khí. Khi bay, chim chớp nhẹ cánh liên tục và không bao giờ đậu trên cành cây và dây điện.

                     Chim thích chơi đùa với nước.

                     Chim có thể sống bầy đàn hoặc sống một mình. Trong nhà yến có thể có nhiều đàn sống chung với nhau.

                     Tại nơi trú ở, chim thích chỗ tối có độ sáng 0,02 lux, độ ẩm 65-80%, nhiệt độ 27-29⁰C.

                    Chim yến sinh sản 2-3 lứa/năm. Tổ yến nặng 8-12g

                    Chim yến tự điều hòa thân nhiệt thích nghi với môi trường, Sáng sớm trước khi rời khỏi nhà ở, chim khởi động để cho thân nhiệt tăng rồi mới bay kiếm mồi.Chiều về trước khi bay vào nhà, chim lượn nhiều vòng ở sân tự giảm thân nhiệt.

2. CÁCH PHÂN BIỆT VỚI CHIM ÉN VÀ CHIM YẾN CỎ

            Chim én nhạn sống phổ biến ở các đồng ruộng Việt Nam, lông màu đen, kích thước lớn hơn nhưng đuôi chẻ rất sâu. Chúng bay theo kiểu chớp chớp cánh ngắt quãng bay không liên tục và thường đậu trên cành cây, đọt tre và đặc biệt bay trên dây điện.

         

Tổ yến cỏ làm từ đất không có giá trị

Yến cỏ làm tổ nơi có ánh sáng

Yến cỏ có hình dáng khá giống yến tổ trắng

             Chim yến cỏ có thân hình giống chim yến, cách bay lượn cũng giống chim yến. Đặc điểm dễ nhận dạng là toàn thân màu đen tuyền nhưng trên phần đuôi có mảng trắng tiếng kêu đặc biệt, làm tổ bằng rơm rác nên có tên gọi là yến rác, thường làm tổ trên hiên nhà, hoặc các lam gió bên hông nhà, không có giá trị.

        Hinh trang 9

              Rất dễ phân biệt chim yến với chim én và chim yến cỏ là khi dùng âm thanh gọi chim yến về, chỉ có chim yến bay lượn vòng quanh trên khu vực phát ra âm thanh, còn chim én nhạn và yến cỏ không bay đến.

 3. KHẢ NĂNG ĐỊNH VỊ TRONG BÓNG TỐI CỦA CHIM YẾN

           Chim yến phát ra âm thanh gọi là âm dội để dò đường. Âm dội có hai xung liên tiếp, mỗi xung là 1-2 ms.

               Mỗi con chim yến có đỉnh tần số âm thanh khác nhau nên khi nhận được âm dội chim có thể xác đinh âm dội của chính mình. Âm dội gặp vật cản sẽ dội lại để chim “nghe và thấy” được vật cản trước mắt và tránh đi. Trong nhà yến tối thẳm có cả hàng ngàn con, ngàn tổ yến cách nhau vài mm, khi chim bay về chỉ trong vài phút là đã tìm đến tổ chui vào, không va chạm tường, cầu thang, ván ngăn. Mỗi tổ có một cấu trúc riêng biệt do đôi chim tạo ra nên sẽ cho âm dội phản hồi đặc trưng, chỉ có chim làm ra tổ đó mới nhận biết tổ của mình.

           

              Chim yến non chỉ biết phát âm dội khi rời tổ.

4. CHIM YẾN LÀM TỔ, ĐẺ TRỨNG VÀ CHIM NON

            Chim yến 1 năm tuổi trưởng thành kết đôi sinh sản. Chim kết đôi cả đời, cả hai cùng ấp và cùng nuôi con.

             Vào tháng 3 âm lịch mỗi năm là mùa chim yến động dục sinh sản, chim làm tổ xong là bay lượn kêu ríu rít liên tục trong nhiều giờ và khoảng 10 ngày sau là chim đẻ trứng trong tổ.

             Chim làm tổ về đêm vì ngày đi kiếm ăn, tổ do chim đực xây dính vào thành tường hay ván gỗ.

            Đôi chim yến chọn một chỗ thích hợp trên vách tường hay trên tấm ván để xây tổ. Vị trí này được giữ cố định trong suốt cuộc đời của đôi chim nếu không có các biến động môi trường hay người bạn chim bị chết.

            Chim yến xây tổ bằng nước bọt tiết ra từ tuyến bọt nằm dưới lưỡi. Cặp tuyến này phát triển lớn trong thời gian làm tổ, có kích thước cực đại vào tháng 2-3 và thấp nhất vào tháng 8-10 sau đó xẹp xuống bình thường. Nước bọt gặp không khí khô lại sau 2-3 giờ.

           Trong khi đẻ trứng, chim vẫn tiếp tục làm tổ có thể cao thêm 1-2 mm.

           Một đêm chim làm được khoảng 1mm mép tổ với khoảng 0,13-15 gr nước bọt tiết ra.

            Tổ chim làm lần đầu nặng 7-15gr, lần hai nặng 5-10gr và các lần sau thì nhỏ nhẹ dần.

          Chim yến đẻ vào lúc 2-4 giò sáng. Trứng thứ hai đẻ sau trứng thứ nhất 3 ngày và có thể tới ngày thứ 6 nhưng thời gian trúng nở chỉ cách nhau 1,6 ngày tối đa là 4 ngày vì sau khi đẻ lần thứ 2 chim mới ấp. Chỉ có 72,6% số tổ có 2 trứng, 22,1% số tổ có 1 trứng, 6% số tổ không trứng.

         Nhiệt độ ở tổ ấp là 33,5-34⁰C, thời gian ấp là 26-29 ngày. Tỷ lệ trứng nở tự nhiên là 88-89% cho lứa đẻ đầu và 73-74% cho lứa đẻ sau.

        Sau 11 ngày ấp, tim phôi trứng xuất hiện, ngày thứ 15 tim phôi đập mạnh và thấy rõ.

        Ở lứa đẻ lần đầu, chim non rời tổ vào ngày thứ 43 sau khi nở, còn ở lứa thứ hai thì phải 45-47 ngày tuổi khi long cánh sơ cấp thứ 7 mọc hoàn chỉnh và trọng lượng cơ thể chim non là 14,4-14,7gr.

5.TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG ĐỐI VỚI CHIM YẾN LÀM TỔ

         Môi trường chung quanh có tác động rất lớn đến đời sống của chim yến.

      - Nhiệt độ ảnh hưởng vùng sinh sống

      Viêt Nam có 2 vùng khí hậu. Miền Bắc (từ vĩ tuyến 17 N trở ra) có mùa Đông lạnh và ẩm không thuận lợi cho chim yến sinh sống, vào cuối mùa Xuân và trong mùa Hè có một số chim yến bay về trú ở nhưng không đủ thời gian để làm tổ vì khí hậu trở lạnh chim phải bay đi, vùng vịnh Hạ Long có một số chim yến trú ở. Miền Nam (Từ vĩ tuyến 17 N trở vào) chỉ có mùa mưa và mùa khô thuận lợi cho chim yến sinh sống nên số lượng có nhiều.

       Năm nào nhiệt độ từ tháng 12 đến tháng 1 xuống thấp dưới 18⁰C thì chim chậm làm tổ.

-          Lượng mưa ảnh hưởng đến sản lượng tổ

Mưa làm các loại thực vật sinh trưởng tốt, cô trùng sinh sống phát triển tăng lượng mồi ăn cho chim. Mồi ăn dồi dào, chim sớm tích lũy năng lượng đầy đủ thành thục sinh sản. Thức ăn đóng vai trò quyết định đến thời điểm sinh sản sớm hay muộn và sản lượng tổ.

 

-     Gió ảnh hưởng đến tốc độ làm tổ của chim

        

       Tốc độ gió ảnh hưởng đến việc làm tổ

       Gió lớn chim phải bay nhiều và mạnh hơn để bắt mồi vì côn trùng bị gió phân tán, chim dễ bị đói vì năng lượng không bù đắp nên không còn đủ năng lượng để làm tổ.

        Gió cấp 6 trở ên chim yến ngưng làm tổ.

  

       Trong khu vực chim ở bị gió bão mưa lớn, chim tự điều chỉnh thời điểm đi kiếm mồi ăn như đi sớm hơn hay chờ lúc gió bão hay mưa suy yếu và về nơi ở sớm hơn khi thời tiết thuận lợi.

-          Vi khí hậu ảnh hưởng đến chim sinh sống và chất lượng tổ

       Trong nơi ở nếu hàm lượng oxy chỉ có 14-15%, đổ ẩm thấp dưới 60% số chim ở sẽ ít đi và tổ dễ bị rộp chân bị rơi, nếu hàm lượng oxy 19-20% số chim ở  và làm tổ nhiều, độ ẩm cao trên 65% giúp tổ yến dính chắc.

PHẦN HAI

   

   SỐ LƯỢNG CHIM YẾN VÀ  TỔ YẾN Ở VIỆT NAM

1.      XÁC ĐỊNH SỐ LƯỢNG CHIM YẾN VÀ TỔ TẠI VIỆT NAM

                   Các nhà Điểu học Việt nam và trên thế giới đã thống kê là ở Việt Nam vào năm 1996 có khoảng 186 con chim yến tổ đen và 750.000 con chim yến tổ trắng trong tổ số các loài chim yến cho tổ ăn được là 22.000.000 con gồm 8.000.000 cn chim yến tổ trắng và 14.000.000 con chim tổ đen sống ở vùng Đông Nam Á.

                    Sản lượng tổ yến khai thác thiên nhiên của Việt Nam vào năm 1996 là 3.658 kg, trong đó Khánh Hòa khoảng hơn 2 tấn còn lại là của Bình Định, Phú Yên, Đà Nẵng, Quảng Nam và các tỉnh khác.

       

        2. SỐ LƯỢNG CHIM YẾN CHẾT MỖI NĂM

             

               Tuổi thọ của chim yến có thể là 10 năm nhưng tuổi thọ trung bình chỉ khoảng 3,3 năm.

                Các nhà Điểu học đã nghiên cứu xác định tỷ lệ tử vong của lứa chim non mới ra đời trong năm đầu là 50%.

                 Các nhà Điểu học đã nghiên cứu trong 10 năm 1982-1992 tại Khánh Hòa và kết luận là tỷ lệ tử vong hàng năm của chim yến ở Việt Nam là 18-22%.

3.TỶ LỆ TĂNG ĐÀN CỦA CHIM YẾN

         Căn cứ vào các số liệu thu thập được trong nhiều năm của chim yến ở Việt Nam, các nhà khoa học dã xác định được các tỷ lệ: tỷ lệ tử vong là 20%/năm, tỷ lệ sinh sản thành công của lứa sau là 60%, mỗi đôi yến cho ra 1,2 con/năm, tỷ lệ tăng số tổ năm sau là 6-8%, tỷ lệ chim yến non trẻ bị chết trong năm đầu là 50%, tỷ lệ tăng đànlà 10,3-13,2% mỗi năm.

         Khi nghiên cứu tỷ lệ chim non chết ở năm đầu tiên, các nhà khoa học đã phát hiện là hầu hết chim non trẻ sau khi rời tổ rất ít và không quay lại nơi chúng sinh ra mà tìm đến nơi ở mới. Nơi ở mới của số chim tăng đàn này có thể là các nhà yến cũ và nhà yến mới xây.

4. SỐ LƯỢNG CHIM YẾN CÓ THỂ VÀO Ở TRONG CÁC NHÀ YẾN

          Vào năm 1996, các nhà khoa học đã kết luận tỷ lệ tăng đàn của chim yến Việt Nam là 10,3%-13,2%/ năm, tỷ lệ này thay đổi tùy từng vùng và quản lý bảo dưỡng trứng và chim non.

           Việc quản lý khai thác tổ yến thiên nhiên của các công ty ở Đà Nẵng, Bình Đinh và Khánh Hòa hiện nay tốt và hoàn thiện hơn. Chim yến nuôi trong nhà thì được sự chăm sóc và bảo vệ nên tốc độ tăng đàn có chiều hướng tốt nên cao hơn 10,3%, và vì còn tùy thuộc cân bằng sinh thái-môi trường và các yếu tố khác nên không thể cao hơn 13,2%/ năm.

            Chọn mức tăng đàn là 11,75% và tỷ lệ này không tăng giảm trong suốt thời gian từ năm 1997-2010, số lượng chim yến có thể có ở Việt Nam vào năm cuối năm 2010 là 3.349.411 con.

            Căn cứ sản lượng tổ yến khai thác thiên nhiên năm 2010, Khánh Hòa thu 3.120 kg tổ yến và các tỉnh khác khoảng 2.500 kg tăng gần gấp đôi so với năm 1996 nên có thể ước phỏng là có khoảng 1.250.000-1.450.000 con chim yến sống hoang dã trong các hang động, khoảng 1.800.000-2.000.000 con trú ở các nhà yến trong đất liền. Lý do, vào năm 1996 khi các nhà Điểu học xác định số chim yến sống ở Việt Nam là 750.000 con, thời điểm này chim sống trong các nhà bỏ hoang trong đất liền còn rất ít.

           Số chim yến sống ở các nhà yến trong 14 năm (1997-2010) sinh sản và phát triển thành đàn, để đạt được số tối đa là 2.000.000 con phải do nhiều yếu tố tác động lớn của bão lụt, gió lớn, sóng thần, động đất, hạn hán… làm môi trường thiên nhiên bị biến đổi, chim phải rời bỏ các hang động vào đất liền. Các trận cháy rừng lớn ở Indonesia, Malaysia gây khói bụi ô nhiễm nhiều vùng rộng lớn làm chim yến hoang dã ở 2 nước này bay dạt về trú ở Phetchaburi, Chonburi, Hua Hin, Prachuap Khiri Khan, Chumpom, Chanthaburi, Rayong của Thái Lan, vùng cảng Shihanoukville, Koh Kong của Campuchia và các tỉnh phía Nam của Việt Nam.

            Giả định vào cuối năm 2010 số chim yến là 2.000.000 con trú ở 2.000 nhà yến, chia đều bình quân là 1.000 chim yến trú trong một nhà, có thể cho 755 tổ yến/năm gần 6,5 kg/năm.

              Các nhà chuyên môn đã ước định chỉ có 40-45% số nhà yến thành công, khoảng 20-25% nhà yến có thu nhưng ít và có khoảng 30-35% không hiệu quả cả năm chỉ cho vài kg tổ hay chim không về hoặc về nhưng không làm tổ bỏ đi là đúng. Số liệu này tương đối chính xác có thể chấp nhận được.

5.TẠI SAO CÓ CÁC NHÀ YẾN KHAI THÁC KÉM HIỆU QUẢ

         Số phận của khoảng 30% gần 600 nhà yến khai thác không hiệu quả qui lỗi do tốc độ tăng đàn của chim chỉ ó 10,3-13,2%/ năm lên lượng cung chim yến non trẻ không đủ vào các nhà yến bùng phát trong 2 năm 2009 và 2010 là không thỏa đáng vì thực tế là có hơn 96% số nhà này đều có chim về, về ít hay nhiều, về có ở lại hay không và ở lại có làm tổ không.

          Đây là nguyên nhân mang tính kỹ thuật. Chủ đầu tư và các cơ sở dịc vụ kỹ thuật nhà yến biết rõ điều này nên đã trong các hợp đồng được ký kết không thấy ràng buộc số lượng chim yến về ở. Chủ đầu tư và cơ sở kỹ thuật chỉ có thể chắc chắn là chim sẽ về ở nhưng số lượng bao nhiêu và đến khi nào có chim về, vài chục hay vài trăm con thì không ai khẳng định.

NHÀ YẾN THÀNH CÔNG

LẮP ĐẶT THIẾT BỊ NHÀ NUÔI CHIM YẾN

THIẾT BỊ NUÔI CHIM YẾN NHẬP KHẨU MALAYSIA

          Và trong thời gian đợi chờ, những sai sót được phát hiện, vật tư thiết bị kém chất lượng, ván gỗ bị mối mọt nấm mốc và loa treble bị đứt, vận hành sai, không khí bị ẩm ướt không còn trong lành, chim yến bỏ đi…nhiều chủ các nhà yến này đã lên tiếng “Lộc trời dễ cho mà khó lấy ’’, có người chấp nhận bỏ cuộc chơi cho tháo dỡ cải sữa lại thành nhà ở, nhà kho, một số cho sữa chữa để duy trì.

             Một số nguyên nhân có tính kỹ thuật có thể xảy ra là:

    (1 )  Không điều tra kỹ nên nhà yến xây trong vùng không có hoặc có ít chim sinh sống.

    (2 ) Chim về nhưng môi trường bị biến động liên tục không phù hợp chim bỏ đi.

    (3) Chất lượng vật tư dụng cụ hỗ trợ kỹ thuật không đạt chuẩn hoặc lắp đặt sai, vận hành sau một thời gian bị hỏng hóc phải sữa chữa, bị mạt gỗ chim bỏ đi.

    (4) Vận hành sai gây ra nấm mốc, không khí trong nhà yến bị ô nhiễm chim bỏ đi.

Các bạn cũng có thể tham khảo tại:

http://www.nuoiyentrongnha.com/2013/07/ky-thuat-nuoi-chim-yen-thanh-cong.html

http://xaynhanuoiyen.blogspot.com/2013/07/ky-thuat-nuoi-chim-yen-thanh-cong.html

Hoặc liên hệ qua Email: tamcaoviet@yahoo.com.vn .Tôi sẽ gửi trọn bộ 7 phần tặng bạn.

HOÀNG YẾN EKA

 Bốn năm trở lại đây, nghề nuôi chim yến trong nhà để lấy tổ nở rộ. Có khoảng 300 căn nhà chim được xây khắp các tỉnh từ Đà Nẵng đến Cà Mau, đó là con số ước tính của các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ này.

Giá mỗi ki lô gam tổ yến trên thị trường trung bình khoảng 38 triệu đồng trở thành lực hút đối với nhiều doanh nghiệp và những người có ý định làm giàu từ nghề này. Theo đánh giá của những người trong nghề, thành công và thất bại từ nghề mới này đang chia đều cho cả hai.

Nghề mới

Thời gian gần đây, trên các phương tiện truyền thông xuất hiện nhiều thông tin về việc phát triển nghề nuôi chim yến trong nhà và các dịch vụ liên quan. Anh Lê Danh Hoàng, Giám đốc Công ty TNHH Chấn Hưng (chủ thương hiệu Hoàng Yến Eka), có trên năm năm hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh nhà nuôi chim yến, cho biết hơn một năm nay thị trường bùng nổ về các lĩnh vực kinh doanh liên quan đến yến.

“Đã có doanh nghiệp thuê người đi phát tờ rơi ở những khu dân cư quảng bá về dịch vụ kinh doanh nhà yến, bán tổ yến. Nghề này mới phát triển nhưng có vẻ như đang được bình dân hóa do cách quảng bá tùy tiện”, anh Hoàng nói.

Thị trường thế giới tiêu thụ 200 tấn tổ yến/năm TS.Nguyễn Khoa Diệu Thu cho biết tại Việt Nam, sản lượng yến còn dựa vào nguồn lợi tự nhiên, đạt khoảng 3,5-4 tấn/năm, với tổng số đàn chim 750.000 con phân bố chủ yếu ở tỉnh Khánh Hòa, Bình Định, Quảng Nam và một số tỉnh Nam bộ. Trong đó, Quảng Nam (Cù lao Chàm) và Bình Định (bán đảo Phương Mai) có sản lượng tổ yến mỗi tỉnh khoảng 600-800 ki lô gam/năm; riêng Khánh Hòa (với 12 đảo) có sản lượng yến khoảng 2.400 -2.500 ki lô gam, chiếm 60% tổng sản lượng yến sào cả nước. Nghề nuôi yến trong nhà đã phát triển tại một số nước Đông Nam Á. Indonesia là nước sản xuất tổ yến nhiều nhất, chiếm 60% sản lượng thế giới với trên 100 tấn tổ yến. Thái Lan đứng thứ hai, chiếm 20% sản lượng thế giới. Hiện thị trường thế giới hàng năm cần khoảng trên 200 tấn tổ yến.

Trong giới nuôi chim yến, người được biết đến đầu tiên có lẽ là anh Võ Thái Lâm, Giám đốc Công ty TNHH TM-DV Yến Việt, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận. Năm năm trước, khi thị trường Việt Nam còn phôi thai trong lĩnh vực nuôi chim yến trong nhà, anh Lâm đã phát hiện và tìm cách bảo vệ đàn chim yến đang làm tổ tại một rạp hát bỏ hoang ở Phan Rang.

Sau thành công của Yến Việt, Công ty Yến sào Khánh Hòa, rồi Hoàng Yến Eka công bố khả năng nuôi thành công chim yến trong nhà. Các doanh nghiệp này không chỉ sở hữu những căn nhà nuôi chim yến mà còn phát triển thêm lĩnh vực cung cấp thiết bị nuôi yến trong nhà, xây nhà chim, tổ chức tour tham quan những địa phương có nhà nuôi chim yến ở trong và ngoài nước.

Khoảng năm 2006, nhận thấy thị trường đang có nhiều người quan tâm đến nghề nuôi chim yến, Hoàng Yến Eka đã tổ chức một buổi hội thảo về nghề nuôi chim yến lấy tổ thu hút sự tham gia của 200 người đến từ các tỉnh miền Trung và Đông Nam bộ.

Theo giới nuôi yến trong nhà, việc khảo sát vùng lưu trú của chim yến là rất cần thiết. Đó là những nơi có hệ sinh thái tốt, thảm thực vật đa dạng như huyện Cần Giờ (TPHCM), thị xã Gò Công (Tiền Giang), huyện Kiên Lương, thành phố Rạch Giá (Kiên Giang), huyện Trần Văn Thời (Cà Mau)… Trong các địa phương trên, các xã thuộc huyện Cần Giờ là địa bàn có tốc độ phát triển nhà chim nhanh nhất.

Hơn năm năm trước, người phát hiện và đầu tư căn nhà chim đầu tiên tại huyện Cần Giờ là A Lý (người Malaysia). Trước sự thành công của A Lý, ba năm sau đó các cộng sự của ông đã tách ra làm riêng theo thỏa thuận. Bạn bè trong “ê kíp” của A Lý, người tách ra xây nhà chim khác, người thì đi thầu công trình xây nhà chim.

Ở ấp An Hòa, xã Tam Thôn Hiệp, huyện Cần Giờ, TPHCM, hơn ba năm nay giá đất đã tăng vọt nhờ có chim yến đến sinh sống. Nếu như ba năm trước, đất có diện tích 12x25 mét giá khoảng 200 triệu đồng thì nay có giá trên 1 tỉ đồng.

A Lý, sau năm năm đến Cần Giờ, nay đang sở hữu hơn sáu căn nhà chim nằm rải rác ở các xã. Chỉ riêng tại Tam Thôn Hiệp, người chủ gốc Malaysia này có đến bốn nhà chim, thu hoạch mỗi tháng hai đợt.

“Đất lành chim đậu”, các doanh nghiệp Yến Việt, Hoàng Yến Eka, Ngọc Yến, Hội Phú, Hải Yến, Tú Linh và hàng chục cá nhân đến từ Khánh Hòa, Bạc Liêu, Cà Mau, các quận nội thành TPHCM, Việt kiều, Hoa kiều… cũng đổ về Cần Giờ đầu tư nhà chim, xây nhà chim để bán và cung cấp thiết bị cho nhà chim.

Năm thắng, năm thua

Thỉnh thoảng trên một số báo in và báo mạng xuất hiện những mẩu quảng cáo như: “Hãy nhanh tay sở hữu một nguồn thu nhập hấp dẫn từ tổ yến của chim yến từ căn nhà được kỹ sư thiết kế đẹp, nội thất cao cấp và cũng là nơi bạn an cư lý tưởng cách Phú Mỹ Hưng (quận 7, TPHCM)

Kiểm tra tổ yến

Thu hoạch tổ yến

Tổ yến made in Việt Nam

Bird Nest Vietnam

năm phút đi xe. Diện tích 7,5x20 mét: một trệt, ba lầu, sân vườn, 4,9 tỉ đồng. Liên hệ: 090….”.

Trước phong trào kinh doanh nhà nuôi chim yến, hàng chục hộ đầu tư nhà nuôi chim yến ở Khánh Hòa đã rút ra bài học: “Cần cẩn trọng vì rủi ro rất nhiều”. Năm 2007, Công ty Yến sào Khánh Hòa đã công bố thí điểm mô hình nuôi chim yến trong nhà cho 50 hộ dân, nhưng đến nay vẫn chưa thành công.

Trong số 200 khách tham dự hội thảo năm đó đã có nhiều người quyết định khởi nghiệp từ nghề nuôi chim yến. Chi phí đầu tư căn nhà nuôi chim có diện tích khoảng 300 mét vuông là 600 triệu đồng (thời điểm năm 2006). Tại Nha Trang, huyện Cam Lâm, huyện Ninh Hòa… (Khánh Hòa) từ năm 2005 đến nay đã có gần 30 cá nhân đầu tư xây nhà nuôi chim yến do Yến Việt, Yến Ngọc, Hoàng Yến Eka, Yến sào Khánh Hòa… tư vấn kỹ thuật. Năm 2007, tức sau hai năm đầu tư nhà nuôi chim yến, ông Phương, ông Hưng và ông Cần, ngụ tại Nha Trang, đều cho biết: “Đã lỡ phóng lao thì phải theo. Nghề này quá rủi ro vì số chim yến trong nhà phát triển rất chậm, mỗi nhà có chưa tới 10 con chim vào sinh sống”.

Tháng 6-2009, ông Phương cho biết trong số gần 30 nhà nuôi chim yến trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa, tỷ lệ thành công rất thấp. “Căn nhà chim của tôi sau gần ba năm hoạt động, hiện chỉ có hơn 10 cặp chim đang sống nhưng vẫn chưa làm tổ”, ông Phương nói.

Trong thời gian qua, Hoàng Yến Eka đã tham gia tư vấn cho trên 100 căn nhà chim trên cả nước. Năm 2008, Hoàng Yến Eka đã từng xuống xã Tam Thôn Hiệp mở dịch vụ cung cấp các mô hình nuôi yến trong nhà nhưng cũng đã đóng cửa sau một năm hoạt động. “Những người đầu tư nhà nuôi chim ở đây không cần đến các dịch vụ của Eka”, anh Hoàng nói.

Cũng ở Cần Giờ, Công ty Yến Việt từng có tham vọng làm tour du lịch Cần Giờ tham quan “làng nuôi chim yến” và kết thúc bằng tiệc thưởng thức sản phẩm được chế biến từ tổ yến tại nhà hàng Yến Việt ở khu đô thị mới Phú Mỹ Hưng. Thực tế điều đó đã không xảy ra! Còn nhà hàng Yến Việt cũng đã đóng cửa khoảng hai năm nay.

Trước tình hình doanh nghiệp kinh doanh nhà nuôi chim yến ngày càng nở rộ, lan rộng khắp nơi và đi kèm theo đó là những lời quảng bá hấp dẫn về việc hưởng lợi từ nghề mới này, Tiến sĩ Nguyễn Khoa Diệu Thu, nguyên Trưởng phòng Công nghệ tế bào động vật, Viện Sinh học nhiệt đới, thuộc Trung tâm Khoa học tự nhiên và Công nghệ quốc gia, cho rằng nhà đầu tư phải hết sức cẩn trọng. “Theo kinh nghiệm nhiều năm tư vấn kỹ thuật cho Yến sào Bình Định, Yến sào Khánh Hòa và cả Côn Đảo, một căn nhà nuôi chim yến thành công phải có số chim từ 300 con trở lên, dưới con số đó chưa thể nói là thành công được”, Tiến sĩ Diệu Thu nói.

“Phải mất 2-3 năm sau khi nhà nuôi chim đi vào hoạt động mới có thể đánh giá mức độ thành công. Mức độ rủi ro và thành công của mỗi căn nhà nuôi chim yến là 50-50”, anh Lê Danh Hoàng nói.

Tiến sĩ Diệu Thu kể: “Có nhiều nhà đầu tư xây nhà nuôi chim nhưng chim lại không vô. Đến lúc “tiến thoái lưỡng nan”, họ tìm đến và nhờ tôi tháo gỡ những vướng mắc về kỹ thuật”.

* * *

Hiện nay, các thành phố lớn như Hà Nội, Nha Trang, TPHCM… lác đác xuất hiện những cửa hàng bán tổ yến, kèm theo cam kết bồi thường gấp đôi, gấp ba số tiền nếu khách mua phải tổ yến giả. Tiến sĩ Diệu Thu làm phép tính: “Một cặp chim yến mỗi năm làm tổ được ba lần (ba tổ). Như vậy sau một năm, 10 cặp chim trong nhà sẽ phát triển thành 40 cặp. Trung bình 1 ki lô gam tổ yến có từ 70-100 tổ. Trong khi đó, nếu chim yến làm được 10 tổ thì chủ đầu tư chỉ được thu hoạch được một hoặc hai tổ/lần (khai thác nhiều, chim bị động về môi trường sống sẽ bỏ đi nơi khác). Một ki lô gam tổ yến trên thị trường có giá 36-38 triệu đồng. Nếu chủ đầu tư bỏ ra 1 tỉ đồng xây căn nhà chim thì đến bao giờ mới có thể thu hồi vốn?”.

Trung tâm hỗ trợ nuôi yến tại Việt Nam

Liên hệ: Cty TNHH Nhà Yến Tầm Cao Việt

Hotline: 08.6252 4947 , 0916 1468 05 Mr. Thành

Fax: 08. 6252 4948

Email: nhayenvietnam@gmail.com

Website:http://www.xaydungnhayen.com

Blog: http://xaynhanuoiyen.blogspot.com/